ο λογαριασμός και ο πολλαπλασιαστής

του Πέτρου Ι. Μηλιαράκη

                                                                                   

Η Ελλάδα εισήλθε με το 2013 σε νέο φαύλο κύκλο της ύφεσης, της ανασφάλειας και της κοινωνικό-οικονομικής περιδίνησης. Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή:

Από το Μάιο του 2010 οπότε η χώρα μας υπέκυψε αμαχητί στο «Μνημόνιο Ι» έως και σήμερα που υποκλίθηκε στο «Μνημόνιο ΙΙΙ» (το Μεσοπρόθεσμο ορίζω ως «Μνημόνιο ΙΙ»), έχουν χορηγηθεί στο Ελληνικό Δημόσιο ως δάνεια (όχι ως βοήθεια) ποσά συνολικώς 182,9 δις ευρώ. Δηλαδή ποσά που ισούνται με το εκτιμώμενο ΑΕΠ (195 δις ευρώ) του έτους 2012.

Συνεπώς και μόνο η σχέση αυτή καθιστά το χρέος μη διατηρήσιμο.

Πέραν αυτού για το νέο έτος 2013 ισχύουν τα παρακάτω ανένδοτα δεδομένα:

1)    Για ομόλογα εκτός PSI το Ελληνικό Δημόσιο οφείλει να καταβάλει από το Μάρτιο έως και τον Ιούλιο ποσά της τάξης των 2,2 δις ευρώ.

2)    Για ομόλογα που κατέχει η ΕΚΤ το Ελληνικό Δημόσιο οφείλει να καταβάλει από το Μάιο έως τον Αύγουστο ποσά της τάξης των 6,14 δις ευρώ.

(Ενταύθα επισημειώνεται ότι τον Αύγουστο του 2012 το Ελληνικό Δημόσιο κατέβαλε για ομόλογα που κατείχε η ΕΚΤ 3,2 δις ευρώ, τα οποία όμως αγόρασε προ έτους η ΕΚΤ στα 2,3 δις ευρώ. Ήτοι τόκος έτους περίπου 40%!..)

3)    Για Έντοκα Γραμμάτια το Ελληνικό Δημόσιο οφείλει να καταβάλει το 2013 το ποσό των 3,4 δις ευρώ και

4)    Για τόκους το Ελληνικό Δημόσιο οφείλει να καταβάλει το 2013 το ποσό των 6,6 δις ευρώ.

Και ενώ συμβαίνουν τα προαναφερόμενα το Τραπεζικό-Πιστωτικό σύστημα της χώρας βρίσκεται σε κατάσταση συναγερμού. Ιδού το περίγραμμα:

1)    Ενώ οι  όροι της κεφαλαιακής επάρκειας (Tier Core 1) είναι άτεγκτοι, δάνεια ύψους 31,3 δις ευρώ που χορηγήθηκαν από τις λεγόμενες «συστημικές Τράπεζες» (Εθνική, Alpha, Eurobank, Πειραιώς) δεν πρόκειται να εισπραχθούν, ενώ οι απώλειες τους λόγω του PSI ανέρχονται στα 28,2 δις ευρώ.

2)    Ταυτοχρόνως οι κεφαλαιακές ανάγκες των Τραπεζών ανέρχονται στα 40,5 δις ευρώ (συνολικώς). Τα στοιχεία ασφαλώς είναι γνωστά τόσο στην  Τράπεζα της Ελλάδος, όσο και στην BlackRock.

Προσφάτως γίνεται πολύ συζήτηση για τον «πολλαπλασιαστή» και το «σφάλμα του ΔΝΤ». Ο «πολλαπλασιαστής» (για όσους ασχολούνται με τα δημοσιονομικά) είναι ο αριθμός που καταδεικνύει πόσες φορές μπορεί να μειωθεί το Εθνικό Εισόδημα από μια περικοπή δημοσίων εσόδων ή από μια αύξηση των φόρων.

Στα δεδομένα της δημοσιονομικής πολιτικής που αποτελεί προσλαμβάνουσα παράσταση για την προσέγγιση, ερμηνεία και εφαρμογή του Δημοσιονομικού Δικαίου, υπάρχουν πολλών ειδών «πολλαπλασιαστές των δημοσιονομικών μεταβλητών», όπως για παράδειγμα: α) ο πολλαπλασιαστής των δημοσίων δαπανών για αγαθά και υπηρεσίες, β) ο πολλαπλασιαστής των μεταβιβαστικών πληρωμών, γ) ο πολλαπλασιαστής του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων κλπ.

Ενταύθα επισημειώνονται τα παρακάτω:

Α) Ο πολλαπλασιαστής (για παράδειγμα) των μεταβιβαστικών πληρωμών, σημαίνει ότι: οι μεταβιβαστικές πληρωμές του Δημοσίου προς τα νοικοκυριά, αφορούν μονομερείς μεταβιβάσεις χρηματικών πόρων χωρίς καμία αντιπαροχή από την πλευρά των ιδιωτών. Μια αύξηση των μεταβιβαστικών αυτών πληρωμών οδηγεί σε ισόποση αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών, πράγμα που έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της ζήτησης για καταναλωτικά αγαθά και συνεπώς την αύξηση της φορολογητέας ύλης και ως εκ τούτου την αύξηση των εσόδων του Κράτους.

Β) Ο πολλαπλασιαστής (για παράδειγμα) του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων, σημαίνει ότι: Εάν η Κυβέρνηση αυξήσει το φόρο εισοδήματος των φυσικών προσώπων, τούτο θα έχει ως αποτέλεσμα την ισόποση μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών, πράγμα που οδηγεί σε μείωση της ζήτησης για καταναλωτικά αγαθά και συνεπώς σε μείωση της φορολογητέας ύλης και ως εκ τούτου σε μείωση των εσόδων του Κράτους.

Τα προαναφερόμενα αφορούν βασικές Αρχές δημοσιονομικής πολιτικής κατά την Κεϋνσιανή θεωρία για τη σταθεροποίηση της οικονομίας. Όμως οι Αρχές αυτές δεν λήφθηκαν υπ’ όψιν στις «συνταγές» των «Μνημονίων».

Επειδή δε, δεν υφίσταται άγνοια των εμπλεκομένων παραγόντων των «Μνημονίων» (αναφέρομαι στην Τρόικα και στην εκάστοτε Κυβέρνηση) ως προς τα ζητήματα που προεκτίθενται, συνάγεται ότι υπήρχε πολιτική απόφαση!..

Και ενώ η χώρα συνομολογούσε τα σχετικά «Μνημόνια», το μέγιστο πρόβλημα για τη Διεθνή Οικονομία (και ασφαλώς για την Ελλάδα), ήταν και είναι ο «καπιταλισμός χωρίς κεφάλαιο» -όρος του σημαντικού πολιτικού Gordon Brown.

Ως προς τον «καπιταλισμό χωρίς κεφάλαιο» υπ’ όψιν τα εξής:

Τόσο στο ΔΝΤ όσο και στην Επιτροπή (Commission), αλλά και στην ΕΚΤ ήταν γνωστό ότι το έτος 1990 οι παγκόσμιες ροές χρήματος έφταναν τα 2 δις δολάρια την ημέρα. Όμως στην πορεία του χρόνου και ειδικότερα στο κρίσιμο έτος 2008, οι ροές αυτές είχαν πολλαπλασιαστεί δραματικά στο αστρονομικό επίπεδο των 130 δις δολαρίων την ημέρα. Ήτοι οι ροές αυτές είχαν αυξηθεί κατά 6.000% (1).

Και ενώ συνέβαινε αυτή η παγκόσμια «φούσκα» λόγω των καθημερινών ροών χρήματος που αφορούσε κατ’ εξοχήν ηλεκτρονικό παίγνιο, ο πολλαπλασιαστής των δημοσιονομικών μεταβλητών αγνοήθηκε επιτηδείως κατά τη συνομολόγηση των «Μνημονίων».

Ως εκ τούτου είναι σαφές ότι επικράτησε και υπήρξε πολιτική απόφαση. Συνεπώς μόνο με πολιτική απόφαση που θα αφορά στη δραματική διαγραφή του χρέους (ιδιωτικού και δημόσιου) μπορεί να υπάρξει έξοδος από την κρίση!

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΗ

(1)       Βλ. Gordon Brown, Beyond the Crash, Overcoming the First Crisis of Globalisation, 2010 [Simon & Schuster Uk Ltd.] σελ. 83 και επ. όπου το κεφάλαιο: “The Problem Revealed: Capitalism without Capital”.